Στην κορυφή του Γράμμου 2521

Εμβληματικός και περήφανος, επιβλητικός και μεγαλοπρεπής, ο ένδοξος ορεινός όγκος του Γράμμου, δεσπόζει στη βορειοδυτική εσχατιά της πατρίδας μας, στα σύνορα με την Αλβανία, ανάμεσα στους νομούς Καστοριάς και Ιωαννίνων. Πρόκειται για το πρώτο βουνό στην οροσειρά της Πίνδου, φτάνει σε μέγιστο υψόμετρο τα 2521 μέτρα και παίρνει την τέταρτη θέση στον κατάλογο με τα ψηλότερα βουνά της Ελλάδας…

Ο Γράμμος είναι το ψηλότερο βουνό του νομού Καστοριάς και γι’ αυτόν τον λόγο το νιώθουμε σαν το "δικό μας βουνό", οπότε κάθε εξόρμηση σε κάποια από τις τοποθεσίες του, έχει ξεχωριστό χαρακτήρα για την παρέα μας αλλά και για τη σελίδα μας. Η εξόρμηση που παρουσιάζουμε σήμερα πραγματοποιήθηκε το Σάββατο της 9^ης Ιουνίου του 2012...

Ξεκινήσαμε νωρίς το πρωί έχοντας προγραμματίσει να φτάσουμε αρχικά μέχρι τη λίμνη Γκίστοβα κι από κει να ανέβουμε στην Τσούκα Πέτσικ, την ψηλότερη κορυφή του Γράμμου. Η διαδρομή από το Άργος Ορεστικό μέχρι τη Γράμμουστα (τον παλαιό οικισμό που σταδιακά ξαναχτίζεται) διαρκεί περίπου δύο ώρες. Ο δρόμος μέχρι το Πεύκο είναι ασφαλτοστρωμένος αλλά στη συνέχεια έχουμε να διανύσουμε περίπου είκοσι χιλιόμετρα χωματόδρομου μέχρι το χωριό της Γράμμουστας.

Έπειτα χρειαζόμαστε κοντά στο εικοσάλεπτο σε χωματόδρομο κακής βατότητας για να φτάσουμε δίπλα από την κορυφή Φακού που απέχει κοντά στα επτά χιλιόμετρα από το χωριό, όπου και βρίσκεται μία πολύ χαρακτηριστική αλουμινένια καλύβα – καταφύγιο, που χρησιμοποιείται κυρίως από τους βοσκούς της περιοχής. Η συγκεκριμένη καλύβα βρίσκεται σε υψόμετρο 2000 μέτρων και λειτουργεί σαν σημαδούρα για την ανάβαση στη Γκίστοβα, είναι δε η συνηθέστερη αφετηρία όσων επιθυμούν να ανέβουν μέχρι τη λίμνη. Δίπλα από την καλύβα συνήθως υπάρχει κάποιο παρκαρισμένο αυτοκίνητο, κάποιου ανήσυχου εξορμηστή που πολύ πιθανόν να τον συναντήσετε σε κάποιο πέρασμα του βουνού (εναλλακτικά υπάρχει μονοπάτι που ξεκινάει μέσα από τον οικισμό του Γράμμου και οδηγεί πάνω στη λίμνη).

Αφήσαμε λοιπόν το αυτοκίνητο στην καλύβα και με κατεύθυνση δυτική, ανηφορίσαμε με τα πόδια για την ψηλότερη λίμνη στην Ελλάδα, η οποία βρίσκεται 1500 μέτρα μακρύτερα σε οριζόντια απόσταση και 350 μέτρα ψηλότερα. Από την καλύβα για τη λίμνη δεν υπάρχει σαφές μονοπάτι και φυσικά η Γκίστοβα δεν φαίνεται από εκείνο το σημείο. Όσοι δεν έχετε μαζί σας πυξίδα ή κάποιον δέκτη gps, ακολουθήστε το ένστικτό σας, ανηφορίστε μέχρι τον αυχένα και αργά η γρήγορα θα τη βρείτε. Η διαδρομή διαρκεί περίπου μιάμιση ώρα, είναι λίγο κουραστική λόγω της μεγάλης κλίσης αλλά ο στόχος είναι εφικτός.

Οι εικόνες που αντικρίσαμε φτάνοντας στη Γκίστοβα σε υψόμετρο 2360 μέτρων ήταν μοναδικές και θύμιζαν περισσότερο χειμώνα παρά καλοκαίρι. Το χιόνι σε κάποια σημεία πλησίαζε τα δύο μέτρα και είχε αγκαλιάσει τη μικρή λίμνη. Είναι η περίοδος που η στάθμη της, φτάνει στο υψηλότερο σημείο καθώς με το λιώσιμο του χιονιού τροφοδοτείται συνεχώς με νερό και ίσως η καλύτερη εποχή για να την επισκεφθούμε.

Έπειτα από το διάλειμμα για ξεκούραση και τις απαραίτητες φωτογραφίες, αφήσαμε τη Γκίστοβα και μπήκαμε στο σαφές πλέον μονοπάτι που σε περίπου μιάμιση ώρα, μας οδηγεί στην κορυφή του Γράμμου, την Τσούκα Πέτσικ. Σε ένα μεγάλο τμήμα του, το μονοπάτι κινείται επάνω στα ελληνοαλβανικά σύνορα και η θέα που προσφέρει είναι μαγευτική. Αριστερά μας ξεδιπλώνονται οι πλαγιές και τα ρέματα που σχηματίζουν τον Αλιάκμονα, ακριβώς μπροστά μας ορθώνεται η κορυφή και στα δεξιά μας βρίσκεται η Αλβανία με διαφορετική όμως μορφολογία του εδάφους καθώς το βουνό προς τα εκεί αλλάζει και μετατρέπεται σε ένα μεγάλο οροπέδιο.

Πλησιάζοντας στην κορυφή, το μονοπάτι βγαίνει από τον νομό Καστοριάς και για περίπου διακόσια μέτρα συνεχίζει μέσα στο αλβανικό έδαφος μέχρι να ξαναμπεί στην Ελλάδα, από τη μεριά του νομού Ιωαννίνων αυτή τη φορά, κι αφού στρίψει αριστερά, να μας οδηγήσει απ’ ευθείας στην κορυφή που ανήκει εξ ολοκλήρου στην Ελλάδα. Από την κορυφή του Γράμμου διακρίνονται ο Σμόλικας, η Γκαμήλα, το Βίτσι, μέρος της Αλβανίας, τμήμα της λεκάνης της Καστοριάς και φυσικά οι υπόλοιπες κορυφές του ένδοξου βουνού. Η ονομασία Τσούκα Πέτσικ είναι παλιά και πρέπει να προέρχεται από το όνομα ή το ψευδώνυμο κάποιου βοσκού της περιοχής (Τσούκα Πέτσικ = κορυφή Πέτσικ).

Φωτογραφίες από την Τσούκα Πέτσικ δεν προλάβαμε να βγάλουμε καθώς ο καιρός είχε διαφορετική άποψη... Τα σύννεφα που περνούσαν «ξυστά» από τα κεφάλια μας, την τελευταία μισή ώρα πριν πατήσουμε στην κορυφή, έφεραν ισχυρή χαλαζόπτωση συνοδευόμενη από δυνατές βροντές που μας ανάγκασαν να κατεβούμε χαμηλότερα. Γρήγορα το χαλάζι μετατράπηκε σε βροχή και τα μπουμπουνητά πλημμύριζαν τον ουρανό. Με τέτοιο καιρό, η κορυφή του Γράμμου είναι μάλλον ένα από τα τελευταία μέρη που θα ήθελε να βρίσκεται κάποιος και γι’ αυτό απομακρυνθήκαμε για λόγους ασφαλείας... Το παρόν άρθρο θα μπορούσε να είχε πάρει τον τίτλο "Γράμμος - τέσσερις εποχές" καθώς μέσα σε λίγες ώρες νιώσαμε τη κάψα του καλοκαιρινού ήλιου, περπατήσαμε πάνω σε τόνους χιόνι, ο άνεμος σε μερικά σημεία έλεγες ότι θα σε σηκώσει στον αέρα και στο τέλος γευτήκαμε το χαλάζι και τη βροχή. Ήταν μία από τις πιο δυνατές και γεμάτες εξορμήσεις παρόλο που όταν επιστρέψαμε στο αυτοκίνητο ήμασταν εντελώς βρεγμένοι. Ο καιρός αλλάζει γρήγορα σε αυτά τα υψόμετρα και τα έντονα καιρικά φαινόμενα είναι πολύ συχνά, γι’ αυτό θα πρέπει κάθε φορά να είμαστε προετοιμασμένοι για την περίπτωση που οι καιρικές συνθήκες μεταβληθούν απότομα.

Η ανάβαση στην κορυφή του Γράμμου δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολη υπόθεση. Γίνεται με σχετική ασφάλεια και χωρίς μεγάλο κόπο για όσους διαθέτουν αυτοκίνητο που θα τους ανεβάσει στο χωματόδρομο που κινείται κάτω από τις κορυφές και τη λίμνη. Για την απ' ευθείας ανάβαση στην Τσούκα Πέτσικ μπορούμε να αφήσουμε το αυτοκίνητο στο τέλος του δύσβατου χωματόδρομου εκεί όπου βρίσκονται δύο πολύ χαρακτηρικές τσιμεντένιες καλύβες, η μία δίπλα στην άλλη. H Cyberότσαρκα έχει ανεβεί μέχρι σήμερα πέντε φορές έως την κορυφή, όλες από τη μεριά της Καστοριάς. Στο παρόν άρθρο οι φωτογραφίες είναι από την τρίτη εξόρμηση (πλην των φωτογραφιών με τις καλύβες που είναι από τη δεύτερη) αλλά σύντομα θα δούμε κάποιο θέμα και από τις δύο εξορμήσεις που πραγματοποιήθηκαν το καλοκαίρι του 2011.

Για δεκαετίες ο Γράμμος ήταν απομονωμένος λόγω του ιστορικού φορτίου που κουβαλάει αλλά κι εξαιτίας των περιοχών που ήταν ναρκοθετημένες. Τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει και αποκτάει σιγά σιγά την αίγλη που του αξίζει, έχει μπει ως προορισμός στους χάρτες των ορειβατών όλης της Ελλάδας και οι περισσότεροι εστιάζουν στην φυσική του ομορφιά που για χρόνια είχαμε ξεχάσει. Το βουνό όμως, πέρα από τις εικόνες που προσφέρει σε κάθε έναν που θα το επισκεφθεί, έχει και ιστορικά μυστικά που κάποτε χώρισαν την πατρίδα μας στα δύο. Ανεβαίνοντας λοιπόν στο Γράμμο, κατεβαίνουμε σκαλοπάτια στη σύγχρονη ελληνική ιστορία και πρόκειται ίσως για την πιο φορτισμένη ανάβαση στην Ελλάδα καθώς στα λιγοστά μονοπάτια του, συναντάμε ακόμα και σήμερα, διάσπαρτους, εδώ κι εκεί, τους βουβούς μάρτυρες της τραγικής ιστορίας του εμφυλίου πολέμου, ενός πολέμου που κάποιοι θέλουν και κάποιοι αρνούνται να ξεχάσουν...

Περισσότερα όμως γι’ αυτό το θέμα σε κάποια από τις επόμενες διαδικτυακές μας εξορμήσεις…

Συνεργάστηκαν: achilleas, danis, george, toulias.

Εξόρμησαν: lc digital, antonis, stergios, garavelas.

Χορηγοί εξόρμησης