Χωριά Φαντάσματα Νο8 - Περικοπή Φλώρινας
Στην καρδιά του Βιτσίου, στα 1400 μέτρα υψόμετρο, στέκουν όρθια λίγα σπίτια και κάποια χαλάσματα, σαν το λείψανο μιας μικρής κοινωνίας που άφησε το στίγμα της, στις πλαγιές της γύρω περιοχής. Είναι το χωριό Περικοπή του νομού Φλωρίνης που δεν κατάφερε ούτε αυτό να γλιτώσει από την εγκατάλειψη...
Ανηφορίζοντας προς την κορυφή του βουνού, από την μεριά της Καστοριάς, κάπου δεξιά θα δεις έναν χωματόδρομο από αυτούς που σχεδόν ποτέ δεν αποσπάνε την προσοχή σου. Η πινακίδα γράφει Περικοπή και σε κάποια παλιότερη εξόρμηση στην περιοχή, μας είχε τραβήξει το ενδιαφέρον και θελήσαμε να δούμε περί τίνος πρόκειται. Ο χωματόδρομος είναι μέτριας βατότητας και ολόγυρα επικρατούν οι απότομες πλαγιές και οι συνεχείς αλλά πολύ σαφείς εναλλαγές μεταξύ πυκνού δάσους και γυμνού τοπίου (για όποιον κοιτάει το Βίτσι από την πλευρά της Καστοριάς είναι η περιοχή κάτω δεξιά της κορυφής του).
Χρειαζόμαστε περίπου δέκα λεπτά από τη διασταύρωση για να φτάσουμε στο υψίπεδο με τη χαμηλή βλάστηση, το οποίο μοιάζει πολύ φιλόξενο σε σχέση με τα πυκνά δάση και τις μεγάλες κλίσεις που χαρακτηρίζουν το Βίτσι, όσο ανεβαίνουμε ψηλότερα. Κάπου στην άκρη της περιοχής αυτής βρίσκονται τα απομεινάρια της Περικοπής, της "Προκοπάνας" όπως την αποκαλούν οι παλιότεροι. Είναι ένα από τα ιδανικότερα μέρη για να οικήσει μία μικρή ανθρώπινη κοινωνία: αρίστης ποιότητας βοσκοτόπια και εύφορα χωράφια για συγκεκριμένες καλλιέργειες από τη μία, οχυρωμένο από τον υπόλοιπο κόσμο στην καρδιά του βουνού αλλά με άνεση χώρου, από την άλλη. Η Περικοπή ήταν σίγουρα ένα από τα ωραιότερα μέρη για να ζήσεις μέχρι και λίγο πριν από τα μέσα του περασμένου αιώνα..
Γράφουμε και ξαναγράφουμε κάποια πράγματα και φαίνεται να επαναλαμβανόμαστε σε κάποιες εξορμήσεις, οι ιστορίες όμως είναι αυτές που κινούνται στον ίδιο άξονα.. Η Περικοπή εγκαταλείφθηκε το 1947 όταν κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου πυρπολήθηκε σε όλη της την έκταση - ήταν η τέταρτη φορά στην ιστορία που περνούσε από πυρκαγιά το χωριό - και ήταν το καίριο χτύπημα που το έφερε σε πλήρη εγκατάλειψη. Το χωριό, από τα λίγα που μάθαμε, αποτελούσε ορμητήριο των ανταρτών και γεωγραφικά βρισκόταν μέσα στο επίκεντρο του πολέμου αλλά ταυτόχρονα καλά φυλαγμένο, λόγω του αναγλύφου. Ο οικισμός όμως δεν μπορούσε να μείνει ανεπηρέαστος από τον σπαραγμό που λάμβανε χώρα στην ευρύτερη περιοχή και η λέξη "εμφύλιος" γράφτηκε στην τελευταία σελίδα της ιστορίας του...
Οι χωριανοί σκόρπισαν σε Ασπρόγεια, Βασιλειάδα, Καστοριά και Καναδά, και προσπάθησαν εκ νέου τα επόμενα χρόνια, μετά την εγκατάλειψη, να επιστρέψουν στην Περικοπή αλλά δεν κατάφεραν να μείνουν για μεγάλο διάστημα... Σε περιπτώσεις όπως και αυτή σκέφτεσαι πως οι πόλεμοι και η ανασφάλεια ίσως απλά να επιτάχυναν το έργο του νέου μοντέλου της οικονομικής δραστηριότητας που έτσι κι αλλιώς θα ερήμωνε χωριά, όπως και αυτό της Περικοπής. Το μόνο σίγουρο είναι πως ήταν κάτι λυπηρό, μια ανοιχτή πληγή εδώ και δεκαετίες...
Στην περιοχή δύσκολα θα βαρεθείς την περιπλάνηση... Οι καλές καιρικές συνθήκες της ημέρας σε συνδυασμό με την ασυνήθιστη και ωραία εικόνα που βλέπαμε, μας έκαναν να απολαύσουμε την βόλτα μας στα σοκάκια του χωριού, να αναζητήσουμε μέσα από τα χαλάσματα σημεία επαφής με το "τότε" και τη ζωή των ανθρώπων της Περικοπής. Η εκκλησία του χωριού είναι αυτή που τραβά περισσότερο το ενδιαφέρον, το παλιό σχολείο (σήμερα κτίριο του συλλόγου των χωριανών που δε θέλουν να ξεχάσουν) αλλά και το μαντρί του Αντώνη! Ο Αντώνης ήταν ο μόνος άνθρωπος που υπήρχε στο χωριό εκείνη την ώρα... Αν και η καταγωγή του δεν είναι από την Περικοπή, το έχει σαν την καλοκαιρινή του κατοικία, μιας που ανεβαίνει με τα ζωντανά του για να "εκμεταλλευτεί" τα βοσκοτόπια του χωριού και φεύγει στα πρώτα φθινοπωρινά κρύα.
Αν η επίσκεψη στο χωριό ήταν γεύση, σίγουρα δεν θα ήταν γλυκιά... Τα ερείπια, ο πόλεμος, η εγκατάλειψη αλλά και η σημερινή κατάσταση δεν είναι κάτι ευχάριστο για την κοινή λογική. Και όσο κι αν σε κάποιες εκφράσεις επαναλαμβανόμαστε μέσα από τα κείμενα των περιηγήσεών μας, αυτές δεν παύουν να κρατούν το νόημα τους, γιατί αυτό είναι η Cyberότσαρκα... Ασυνήθιστες εικόνες και εμπειρίες, μικρές ή μεγάλες, στενάχωρες ή χαρούμενες, ιστορίες περίεργες, ψεύτικες και αληθινές, με έναν τρόπο όμως διαφορετικό, συναρπαστικό, μόλις λίγα χιλιόμετρα από τα σπίτια μας…
Εξόρμησαν - Συμμετείχαν: nio, toulias, garavelas.