Το Βίτσι υπήρξε πεδίο συμπλοκών κατα τον Μακεδονικό Αγώνα και τον Εμφύλιο Πόλεμο. Έτσι πολλά χωριά του εγκαταλείφθηκαν μέχρι το 1950 και οι κατοικοί τους είτε μετακόμισαν στο εξωτερικό (Καναδάς, Αυστραλία, Η.Π.Α), ειτε στην γειτονική Καστοριά, είτε στάλθηκαν στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης με το παιδομάζωμα των ανταρτών. Χωριά που δεν υπάρχουν σήμερα και διασώζουν μόνο κάποια ερείπια είναι:
Λάκα: το χωριό αυτό βρισκόταν ανάμεσα απο το Τοιχιό και το Σιδηροχώρι και αποτελούσε ακμαίο οικισμό της Τουρκοκρατίας. Απο εκεί περνούσε σημαντικός εμπορικός δρόμος προς τη Φλώρινα, τις Πρέσπες και τα Κορέστεια. Επι Βυζαντίου υπήρχε κάστρο του Λογγά στον λόφο ακριβώς πάνω από το χωριό και σήμερα διακρίνονται τα ίχνη των τειχών (γι αυτό εξάλλου υπάρχει και το ξενοδοχείο Λογγάς σήμερα στο Σιδηροχώρι).Η Λάκα εγκαταλείφθηκε πιθανότατα στα τέλη του 18ου αι. λόγω των επιδρομών διαφόρων κλεφτών που περνούσαν απο τον δρόμο (πλιάτσικο) αλλά και λόγω των κατολισθήσεων του βουνού πάνω απο το χωριό. Οι περισσότεροι κάτοικοι μετακόμισαν στο Τοιχιό και υπάρχουν πολλοί θρύλοι για το παλιό χωριό (εγώ έχω ακούσει κάτι για λίρες). Για να πας στη Λάκα στρίβεις στη διασταύρωση Τοιχιού αριστερά στον χωματόδρομο και μετά απο κανα χιλιόμετρο βλέπεις γκρεμισμένους τοίχους χωμένους στο βουνό δίπλα σε ένα ρέμα.
Βαψώρι (Ποιμενικό): Το Βαψώρι ήταν απο τα μεγαλύτερα χωριά του Βιτσίου, έχοντας 1000 κατοίκους στα πρώτα χρόνια του 20ου αι.Είναι ένα πολύ μυστήριο χωριό χωμένο σε μια κοιλάδα του Βιτσίου στα 1500 μέτρα υψόμετρο. Οι αντάρτες αλώνιζαν εδώ κατα τον Εμφύλιο και είναι πολύ περίεργο πως ένα τόσο μεγάλο χωριό εξαφανίστικε ριζικά απο τον χάρτη τη δεκαετία του '40. Για να πας σήμερα στρίβεις σε ένα χωματόδρομο απο τον ασφαλτοστρωμένο δρόμο Βυσσινιάς-Αγ. Αντωνίου. Ακολουθεί μια δύσκολη και περίπλοκη διαδρομή στην κοιλάδα και φτάνοντας βλέπεις ακέραιη την εκκλησία και παρα πολλά ερείπια στην πλαγιά απο κάτω.
Περικοπή (Προκοπάνα): η Περικοπή είναι ακόμα ένα εγκατελειμένο χωριό στα όρια των Νομών Καστοριάς-Φλώρινας και ανήκει στην Φλώρινα. Το χωριό καταστάφηκε απο τον ελληνικό στρατό γιατί ήταν κέντρο ανταρτών.Μετά συνέχισαν να ζουν ελάχιστα άτομα και σημερα βλέπει κανεις την εκκλησία, μερικά μαντριά και ερείπια. Για να πας στρίβεις σε χωματόδρομο δεξιά 2 χιλιόμετρα πριν το Χιονοδρομικό του Βιτσίου.
Τρίβουνο (Τύρσια): Ανήκει στο Νομό φλώρινας και βρίσκεται μερικά χιλιόμετρα βόρεια του Άνω Μελά. Έχει πολύ πλούσια ιστορία ως χωριό και κατοικούνταν μέχρι τη δεκαετία του '80.Σήμερα υπάρχει η εκκλησία και μερικά σπίτια που μάλλον κατοικούνται το καλοκαίρι.
Κορυφή: Βρίσκεται κι αυτή σε μια κοιλάδα του Βιτσίου και ανήκει στο Νομό Φλώρινας αν και είναι αρκετά κοντά στην Καστοριά. Την προσεγγίζεις παίρνοντας δεξιά χωματόδρομο ακριβώς μόλις τελειώνουν τα σπίτια του Μακροχωρίου. Φαίνεται να κατοικούνταν μέχρι το 1980 και παροιμοίως με πριν σωζεται η εκκλησία και κανα 5 σπίτια.
Καλογερίτσα: είναι σχετικά κοντά στη Φλώρινα μάσα στα δάση του Βιτσίου.Για να πας συνεχίζεις χωματόδρομο πολλών χιλιομέτρων μετά την Κορυφή προς Φλώρινα (γάμα τα δηλαδή).
Βρήκα και μια ιστοσελίδα με την ιστορία των χωριών
florina-history.blogspot.com/
Θα ήταν ωραία μια βολτα σ αυτα τα όχι τόσο γνωστά μέρη απο τα παιδιά της cyberotsarkas

Ένα από τα καλύτερα θέματα του φόρουμ που με τον καιρό χάθηκε...
Στην Περικοπή billkos έχουμε πάει.
Φτάνοντας εκεί, εμφανίστηκε απ' το πουθενά ξαφνικά μπροστά μας, μια ολιγομελής ομάδα Ταλιμπάν με πολύ ευχάριστες και φιλόξενες διαθέσεις και χωρίς να το καταλάβουμε κι εμείς οι ίδιοι, διακτινιστήκαμε σε πιο ασφαλή μέρη, προτού μας περάσουν για Αμερικανούς...
Ούτε μια φωτογραφία δεν προλάβαμε να βγάλουμε. Νομίζω ήταν πριν από περίπου ενάμισυ χρόνο.
Ο Αρχηγός (λόγω ηλικίας) θα θυμάται καλύτερα.
Για τα υπόλοιπα χωριά θα πρέπει να ψάξουμε.
Η πρότασή σου είναι πολύ καλή και αν πραγματοποιηθεί ξεχωριστή εξόρμηση θα σταματήσουν και κάποιοι να παραπονιούνται ότι έχουμε πιάσει μόνο τα νότια πεδία του Νομού.
Ευκαιρία να πραγματοποιήσεις και την πρώτη σου Cyberότσαρκα!
Καλού κακού πάντως (αν πάμε) φορέστε και τσίγκινα σωβρακάκια...

χαχαχαχα...αυτα είναι τα ωραία των αποδράσεων...
Εντάξει μπορεί να τα συναντήσετε αυτά παντού, όχι μόνο εκεί...έχετε σκεφτεί ποτέ αν πέσετε πάνω σε κανά μπουλούκι λαθρομεταναστών σε καμιά βόλτα σας κυρίως προς Γράμμο? είναι δύσκολες καταστάσεις σίγουρα...
Για το Βίτσι πάντως νομίζω ότι όντως το έχετε παραμελήσει σχετικά με το νότιο και το δυτικό τμήμα του νομού. Έχει πολλές κρυμμένες ομορφιές..
Ειδικά για το Βαψώρι επιμένω ότι ήταν ένα πολυπληθές και ακμάζον χωριό σε πολύ μεγάλο υψόμετρο (1500 μ. περίπου) και χάθηκε σε μια νύχτα που λέει ο λόγος, όπως το Λιανοτόπι αντίστοιχα στον Γράμμο.
υ.γ μακάρι να ταιριάξει έτσι ώστε να είμαι Καστοριά

Θέλω να επισημάνω και εγω την έλλειψη εξορμήσεων προς αυτή την γωνιά του νομού και να προτρέψω την ομάδα στον προσανατολισμό προς αυτή την κατεύθυνση παραθέτοντας μερικές πληροφορίες από κάποια ακούσματα που έχω για το εγκαταλειμμένο πλέον χωριό Λάκα.
Πηγαίνοντας προς το χωριό από τον χωματόδρομο όπως έχει γράψει και ο Billkos , υπήρχε ένας παλιός μύλος (πιθανόν να υπάρχει και σήμερα).
Ανάμεσα στα χαλάσματα τού χωριού, βρίσκεται μια θαμμένη εκκλησιά. Ακόμα και σήμερα διατηρείται ένας θρύλος για κάποιον θησαυρό που υπήρξε και μπορεί να υπάρχει ακόμα εκεί ,που αποτελείται από μια χρυσή γουρούνα με τα γουρουνάκια της (τώρα πόσα είναι αυτά , ουδείς γνωρίζει).
Επί υπουργίας Μελίνας Μερκούρη, είχε προγραμματιστεί αρχαιολογική ανασκαφή στο χώρο αλλά σταμάτησε για αγνώστους λόγους.
Φημολογούνται διάφορα χωρίς κάτι να είναι αποδεδειγμένο.
Τις προσεχείς ημέρες θα προσπαθήσω να συγκεντρώσω παραπάνω πληροφορίες και θα τις αναρτήσω εδώ για περαιτέρω επεξεργασία από τους αναγνώστες του θέματος.

Φίλε μου καλέ, καλέ μου φίλε Λευτέρη...
Μιας και εσύ μένεις εκεί κοντά δεν κανονίζεις και τίποτα γιατί άμα περιμένεις από εμάς.........

Υ.Γ: Που είναι η κάμερα οέο..;;;

Σωστός ο παραπάνω φίλος... Όλα όσα λέει ισχύουν... Τα ξέρω και εγώ επειδή το χωριό μου είναι το Τοιχιό. Ο μύλος ανήκει σε θείο μου, ενώ τα σπίτια (μεταξύ αυτών και του προπάππου μου) και η εκκλησία της Λάκκας είναι όντως θαμμένα. Από την εκκλησία, που έχω διαβάσει ότι ήταν αφιερωμένη στους Αγ. Ανάργυρους, πήραν μόνο νομίζω μιά εικόνα που βρίσκεται στο σημερινό ναό του Τοιχιού. Πάνω ακριβώς από τη Λάκκα είναι το κάστρο του Λογγά, όπου οι τοίχοι του διατηρούνται μέχρι κάποιο ύψος. Έχω γράψει μερικά πράγματα (περιληπτικά) για το κάστρο και τη Λάκκα στην ανάρτηση για τα κάστρα της περιοχής.

Σήμερα μίλησα με την amorameho που και αυτή έχει σχέσεις με το Τοιχιό. Έχει μιλήσει με τους δικούς της εκεί πέρα και έχει πολλές πληροφορίες για τα δύο χωριά.
Καλό θα ήταν με το που ανοίξει ο καιρός γιατί έχει αρκετές βροχές, να κανονίσουμε να πάμε...

Υ.Γ: Δεν θέλω όχι από τα 3 άτομα...

Φωτογραφία από την πλάκα που υπάρχει στερεωμένη στον τοίχο της εκκλησίας του Ποιμενικού (ή Βαψωρίου):



Πρόκειται πράγματι για αρκετά μεγάλο χωριό, διάβασα μάλιστα από άλλη πηγή billko κάτι για 3.000 κατοίκους. Σήμερα όμως απ'ότι δείχνουν τα στοιχεία αλλά και το google earth δε θα βρούμε κάτι ιδιαίτερο στην περιοχή πέρα από την εκκλησία και κάποια λίγα κτίσματα.
Το πως ένα χωριό ερημώνει σε μία νύχτα όσο και αν μπορεί σε εμάς να φαντάζει περίεργο νομίζω για την εποχή ήταν κάτι σαν καθημερινότητα. Ας μην ξεχνάμε από τις αρχές του 20ου αιώνα είχαμε και μεγάλα κύματα μεταναστών προς τα έξω, τα χωριά αυτά ίσως ήδη είχαν αφαιμαχθεί αρκετά από αυτό και ο πόλεμος τα αποτελείωσε.

Η φωτογραφία είναι του αξιόλογου εξερευνητή κυρίου Κώστα Χουλιαρά

Έτσι για την παρέα επειδή είχα καιρό να ποστάρω να ούμε...